nr. 6 – december 2018

Met dit themanummer biedt het Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie een zestal voorbeelden van recent afgerond en lopend onderzoek op het gebied van gezondheid, zorggebruik en sociaal welbevinden van oudere migranten.

Gepubliceerd op: 02/09/2019
Totale lees- en kijktijd: 00:00

‘Wij zijn er én blijven hier …’ Gezondheid, zorggebruik en sociaal welbevinden van oudere migranten in Nederland

In 1991 vond het symposium ‘Tussen wal en schip? Over de oudere migrant in Nederland’ plaats, waarbij de discrepantie tussen de specifieke woonzorgvraag van oudere migranten en het toenmalige aanbod centraal stond.  De aandacht richtte zich vooral op de traditionele niet-westerse migrantengroepen: Surinaamse, Turkse en Marokkaanse migranten van de eerste generatie die in de jaren 1960 en 1970 voor studie, werk of door gezinshereniging naar Nederland zijn gekomen. De organisatoren waren met dit congres hun tijd ver vooruit. Professionals, beleidsmakers…

Lees meer
Gepubliceerd op: 06/12/2018
Auteur: Tineke Fokkema, Nina Conkova
Leestijd: 08:32

Gezonde levensverwachting op oudere leeftijd: een vergelijking van migranten en niet-migranten in drie Europese landen over tijd

Introductie Ondanks het feit dat migratie, vergrijzing en gezondheid ieder afzonderlijk hoog op de politieke agenda staan in zowel Nederland als Europa, is er nog weinig aandacht voor de intersectie tussen deze drie domeinen. Dit geldt zowel voor het publieke debat als voor de wetenschappelijke literatuur waarin aandacht voor de gezondheid van oudere migranten pas vrij recentelijk een vlucht heeft genomen , ]. Gezien het groeiend aandeel oudere migranten in Nederland en Europa is meer kennis over zowel gezondheids- als…

Lees meer
Gepubliceerd op: 19/11/2018
Auteur: Fanny Janssen, Eva Kibele, Matias Reus Pons, Hadewijch Vandenheede, Helga A. G. de Valk
Leestijd: 20:55

Signalementen 2018/6

Ondersteuning voor de ondersteuners: een online interventie voor mantelzorgers van mensen met dementie Het progressieve karakter van dementie vergroot voor de mantelzorgers het risico op fysieke en mentale gezondheidsproblemen en sociale isolatie. Er is behoefte aan psychosociale interventies die mantelzorgers in het dagelijks leven ondersteunen. In het proefschrift van psychopatholoog Alieske Dam, 30 jr, wordt de ontwikkeling en evaluatie beschreven van een online interventie voor sociale ondersteuning voor mantelzorgers van mensen met dementie, genaamd ‘Inlife’. Hierbij werd gebruik gemaakt van het…

Lees meer
Gepubliceerd op: 20/11/2018
Auteur: Redactie
Leestijd: 13:22

Gaat zorggebruik in het land van herkomst onder oudere Turkse en Marokkaanse migranten gepaard met minder zorggebruik in Nederland? Een combinatie van HELIUS-data met Achmea registratiedata

Inleiding In Nederland is 12 % van de bevolking oorspronkelijk afkomstig uit laag en midden-inkomenslanden, bestaande uit eerste generatie migranten en hun kinderen ]. Het grootste deel van de eerste generatie migranten van Turkse (17 % van de 169.000) en Marokkaanse achtergrond (24 % van de 190.000) is inmiddels 55 jaar of ouder ]. Deze groep oudere migranten verdient extra aandacht vanwege hun slechtere gezondheidsstatus en verminderde zelfredzaamheid binnen het Nederlandse zorgsysteem in vergelijking met de jongere eerste generatie en tweede generatie migranten ,…

Lees meer
Gepubliceerd op: 13/11/2018
Auteur: Aydın Şekercan, Marieke B. Snijder, R. J. G. Peters, Karien Stronks
Leestijd: 22:10

Gezondheid en welbevinden van oudere migranten in Nederland: Een narratieve literatuurstudie

Inleiding Hoewel er in de afgelopen jaren groeiende wetenschappelijke en publieke interesse is voor ouderen met een niet-Nederlandse achtergrond ], blijft de vraag ‘wat wij daadwerkelijk weten over deze doelgroep’ tot nu toe onbeantwoord. Dit artikel draagt bij aan het beantwoorden van deze vraag door een overzicht te geven van onderzoeksbevindingen op het gebied van gezondheid en welbevinden van oudere migranten. Meer specifiek zijn de doelen van dit artikel om de specifieke thema’s in de literatuur voor deze doelgroep te…

Lees meer
Gepubliceerd op: 12/11/2018
Auteur: Nina Conkova, Jolanda Lindenberg
Leestijd: 25:19

Een nieuw jasje voor oriëntatieonderzoek bij dementie

Oorspronkelijke publicatie Gregory Peters-Founshtein, Michael Peer, Yanai Rein, Shlomzion Kahana Merhavi, Zeev Meiner, & Shahar Arzy (2018). Mental-Orientation: A new approach to assessing patients across the Alzheimer’s disease spectrum. Neuropsychology, 32: 690–699. Conclusie van het artikel Met behulp van oriëntatievragen die zorgvuldig zijn afgestemd op ieders persoonlijke kennis en ervaring kunnen mensen met een normale cognitie, een beperkte of een uitgebreide neurocognitieve stoornis beter worden onderscheiden dan met standaardoriëntatievragen of een uitgebreide neuropsychologische test. Bespreking van de studie Het onderzoek werd…

Lees meer
Gepubliceerd op: 15/10/2018
Auteur: Han F. A. Diesfeldt
Leestijd: 05:20

De impact van het wijkgerichte werken voor de toeleiding naar zorg van oudere migranten

Inleiding In vergelijking met andere ouderen maken oudere migranten de stap naar zorg en ondersteuning thuis relatief laat vanwege een taalbarrière en een gebrek aan kennis van het zorgstelsel – ]. Het gevolg is dat zij vaker last hebben van gezondheidsproblemen en vaker een beroep op de huisarts doen dan andere ouderen , , ]. Huisartsen, praktijkondersteuners, professionals met een migratieachtergrond en sleutelfiguren uit de migrantengemeenschappen kunnen een verbindende rol spelen in het toeleiden naar zorg, maar die rol wordt…

Lees meer
Gepubliceerd op: 15/11/2018
Auteur: Roos Pijpers, Hanna Carlsson
Leestijd: 25:34

De taalbarrière bij oudere Turkse vrouwen nader onderzocht

Introductie De toegenomen globalisering in de afgelopen decennia heeft geleid tot grote groepen migranten in Europa die oud worden in een omgeving die in cultureel, sociaal maar ook taalkundig opzicht verschilt van hun omgeving van herkomst. Zo is 8 procent van de huidige Nederlandse 65-plussers buiten Nederland geboren ]. Een gebrek aan taalvaardigheid in de dominante taal van de omgeving (T2) kan leiden tot een taalbarrière en kan toegang tot en gebruik van (met name zorg)voorzieningen beperken ]. Taal kan niet…

Lees meer
Gepubliceerd op: 26/11/2018
Auteur: Anna Pot, Merel Keijzer, Kees de Bot
Leestijd: 22:40

Hogere eenzaamheid onder Marokkaanse en Turkse ouderen in Nederland: Op zoek naar een verklaring

Inleiding In vergelijking met mensen zonder een migratieachtergrond komt eenzaamheid onder migranten vaak voor – ]. De prevalentie onder migranten varieert naar herkomst. In Engeland is de prevalentie hoog onder ouderen afkomstig uit Pakistan, Bangladesh, Afrika, de Caraïben en China, maar niet onder ouderen van Indiase herkomst ]. In Canada zijn oudere migranten uit een ander taal- en cultuurgebied bovengemiddeld eenzaam, terwijl dat niet geldt voor migranten met veel overeenkomsten met in Canada geboren ouderen ]. Oudere migranten in Canada…

Lees meer
Gepubliceerd op: 12/11/2018
Auteur: Theo G. van Tilburg, Tineke Fokkema
Leestijd: 25:08

Naar ‘preference based evidence based medicine’ in de ouderengeneeskunde

In de huidige medische praktijk vormt evidence based medicine, ondersteund door evidence based richtlijnen, een belangrijke basis voor de klinische besluitvorming. In dit themanummer willen we aandacht schenken aan het thema evidence based medicine bij ouderen. Evidence based medicine is het expliciet, oordeelkundig en consciëntieus gebruik maken van het beste beschikbare bewijs bij het maken van een keuze voor de behandeling van een patiënt, waarbij de klinische expertise en de voorkeuren en waarden van de patiënt meegewogen worden. In het…

Lees meer
Gepubliceerd op: 09/11/2017
Auteur: Barbara van Munster
Leestijd: 04:54

Gezamenlijke besluitvorming zorgt voor een betere toepassing van evidence-based medicine in de geriatrische patiënt

Inleiding Meer dan 50 % van de oudere patiënten heeft drie of meerdere chronische ziekten, waardoor het bieden van goede zorg aan ouderen een uitdaging is. Multimorbiditeit is geassocieerd met onder meer sterfte, invaliditeit, bijwerkingen, institutionalisering, meer zorggebruik en slechtere kwaliteit van leven ]. Ouderen worden echter vaak uitgesloten van deelname aan wetenschappelijke studies, waardoor het toepassen van Evidence Based Medicine (EBM) in deze groep bemoeilijkt wordt. Er zijn verschillende definities in omloop van EBM. De meest gebruikte is de definitie…

Lees meer
Gepubliceerd op: 02/11/2017
Auteur: Esther M. M. van de Glind, Marjolein H. J. van de Pol
Leestijd: 15:25

Dierlijke elementen in jeugdige ouderdomsbeeldvorming

Oorspronkelijke publicatie: Valérian Boudjemadi, Stéphanie Demoulin & Jennifer Bastart (2017). Animalistic dehumanization of older people by younger ones: variations of humanness perceptions as a function of a target’s age. Psychology and Aging, 32: 293–306. Conclusie van het artikel In de beleving van jongvolwassenen nemen typisch menselijke emoties, dat wil zeggen emoties die de mens onderscheiden van het dier, bij ouderen een minder belangrijke plaats in dan bij jeugdige leeftijdgenoten. Het betreft hier een subtiele, nauwelijks bewuste vorm van stigmatisering die…

Lees meer
Gepubliceerd op: 08/11/2017
Auteur: Han F. A. Diesfeldt
Leestijd: 03:55

Leidraad voor medisch wetenschappelijk onderzoek bij ouderen

Inleiding Hoewel Nederland vergrijst en ouderen zeer veel geneesmiddelen en veel zorg gebruiken ], zijn er nog steeds te weinig studies met geneesmiddelen en andere interventies uitgevoerd die zich specifiek richten op deze populatie. Toch is dit hoogst noodzakelijk omdat geneesmiddelengebruik door ouderen nog steeds aanleiding is tot veel bijwerkingen en vermijdbare ziekenhuisopnames ]. Zeer recent bleek zelfs uit onderzoek dat het aantal ziekenhuisopnames in Nederland door verkeerd geneesmiddelgebruik is gestegen van 39.000 in 2008 naar 49.000 in 2013 ].…

Lees meer
Gepubliceerd op: 27/10/2017
Auteur: Marjolein A. van der Marck, Marcel G. M. Olde Rikkert
Leestijd: 21:17

Evidence-based maatwerk voor ouderen met kanker

Inleiding Kanker treft vooral oudere mensen. In Nederland wordt de diagnose kanker het vaakst gesteld tussen het 65e en 70e levensjaar ] en 30 % van de nieuwe patiënten is ouder dan 75 jaar: in 2016 werd bij ruim 30.000 vijfenzeventig-plussers een nieuwe maligniteit vastgesteld ]. Meest voorkomend bij vrouwen in deze leeftijdsgroep zijn huidkanker (anders dan basaalcelcarcinoom), darmkanker en borstkanker; bij mannen zijn dat respectievelijk prostaatkanker, huidkanker, darmkanker en longkanker (tab. 1). Door de dubbele vergrijzing zal de komende decennia niet alleen…

Lees meer
Gepubliceerd op: 02/11/2017
Auteur: Marije E. Hamaker, Frederiek van den Bos
Leestijd: 25:52

Signalementen 2017/6

Trager worden is een belangrijke aanwijzing voor het voorspellen van ziekte en gezondheid bij oudere mensen Bij veel diersoorten luidt vertraging het einde van het leven in. Bij ratten blijft bijvoorbeeld tot hoge leeftijd de snelheid van bewegen stabiel, waarna deze snel achteruit gaat. Ook bij mensen is vertraging geassocieerd met overlijden. Dit uniforme kenmerk maakt dat vertraging mogelijk een waardevolle maat is in het voorspellen van ziekte en gezondheid. Kennis over het samenspel tussen verschillende vormen van vertraging en…

Lees meer
Gepubliceerd op: 02/11/2017
Auteur: Redactie
Leestijd: 06:11

Eerste ervaringen met patiënt gerapporteerde uitkomstmaten in de geriatrie

Inleiding Voor een duurzaam zorgstelsel is het van belang gelijktijdig te streven naar betere zorg(ervaringen), betere gezondheid en betaalbaarheid ]. Voor deze zogenaamde “triple aim” is – ondanks alle belangen(tegenstellingen) – in de zorg veel draagvlak. Patiënt gerapporteerde uitkomstmaten (patient reported outcome measures ) zijn cruciaal om te beoordelen of zorg leidt tot meer gezondheids- en welzijnswinst voor de patiënt. PROMs verschillen daarin van proces- en structuurmaten die vastleggen of voldaan wordt aan zorgstandaarden en van de patiëntervaringsmetingen (patient reported…

Lees meer
Gepubliceerd op: 08/11/2017
Auteur: Marleen Hems, Marleen Harkes, Margriet Moret-Hartman, René J. F. Melis, Yvonne Schoon
Leestijd: 21:37