Symposium De toekomst van de informele zorg

Samenvatting

Sinds de hervorming van de langdurige zorg in 2015 is de vraag of kwetsbare burgers de zorg krijgen
die ze nodig hebben. Mensen die hulp nodig hebben doen in toenemende mate een beroep
op hun directe sociale omgeving. Dat beroep op de informele zorg vraagt veel veerkracht en organisatievermogen
van families, maar ook van vrijwilligers, professionals en werkgevers. Wat betekent
dit voor de toekomstige invulling en vormgeving van de informele zorg? Het symposium
‘Toekomst van de informele zorg’, georganiseerd op 26 januari 2017 door het Sociaal en Cultureel
Planbureau en het Institute for Societal Resilience vandeVU,wasgewijdaanmogelijkeantwoorden
op deze vraag. In haar oratie ging Alice de Boer in op ongelijkheid als mogelijke determinant en
uitkomst van informele zorg. Enkele conclusies uit de bijdragen:
– Tot 2050 verdubbelt het aantal 75-plussers tot ongeveer 3 miljoen personen, maar neemt het
aantal informele helpers af. Naast het hebben van sociale en economische hulpbronnen (‘de
have&have nots’) zijn capaciteiten omzorg te organiseren (‘de can&can-nots’) van toenemend
belang.
– Bijna de helft van de werkende ouderen biedt kort voor hun pensioen mantelzorg. Flexibiliteit
op de werkplek kan mensen helpen werk en mantelzorg makkelijker te combineren, maar ongeveer
de helft van dewerkenden geeft aan dat thuiswerken en deeltijdpensioen nietmogelijk
is.
– Mantelzorgers en zorgprofessionals verlenen hulp vanuit een perspectief en identiteit die meer
overlappend dan onderscheidend zijn. Benadrukken van wat men deelt in de zorgverlening
verbetert de kans op samenwerking.
– Tussen 2002 en 2014 nam het aandeel volwassen kinderen dat huishoudelijke hulp verleent
aan hun ouders gestaag toe. Dit suggereert een toenemende solidariteit binnen families, maar
huidig beleid kan leiden tot meer genderongelijkheid binnen families.
– Partners en kinderen blijven ook in de toekomst de belangrijkste mantelzorgers, bij voorkeur
met ondersteuning van verschillende typen hulpverleners. Het organiseren en regisseren van
een groot zorgnetwerk vereist wel capaciteiten die niet iedereen bezit.
– Het geven van informele hulp vergroot het risico op overbelasting en verzuimopwerk of opleiding.
Kwetsbare groepen mantelzorgers zijn, ook in de toekomst, vrouwen, partners, migranten
en jonge mantelzorgers.